บักหุ่ง
บักหุ่งหนิสิเป็นซื่อผนละไม้หลือว่าพืดชะนิดหนึ่งเนาะ ที่สามาดกินได้ หลือว่าสามาดเอามาเฮ็ดเป็นแนวกิน หลือว่ากับเข้าได้เนาะ บักหุ่งหนิ ขั้นญามมันดิบอยู่ หลือว่ามันทันได้สุกหนะสิเป็นพืดชะนิดหนึ่งเนาะ ที่เอามาเฮ็ดเป็นแนวกิน หลือว่ามาปุงอาหานได้ แต่ว่าขั้นบักหุ่งนั้นหลือว่าบักมะละกอนี้หละ ขั้นมันสุกแล้วกะสิเป็นผนละไม้ กะสามาดเอามากินแทนผนละไม้ชะนิดอย่างอื่นได้คือกันเนาะ
แต่ว่าในคิบนี้เฮาสิเว้าถึงตำบักหุ่งเนาะ ตำบักหุ่งนั้นกะสิเป็นแนวกิน ซื่อของแนวกินอย่างหนึ่งหลือว่าชะนิดหนึ่งของพากอี่สาน หลือว่าคนลาวเฮานี้สิมักกินแนวกินชะนิดนี้ กะคือตำบักหุ่งนั้นเอง หลือส้มตำเนาะ ตำบักหุ่งหนิกะเฮ็ดมาจากบักหุ่ง น่วยบักหุ่งที่เฮาเว้าก่อนหน้านั้นหละ เขาเอาบักหุ่งนั้นมาฝานๆ หลือว่าเอามาเฮ็ดเป็นตำบักหุ่งนั้นเอง
ตำบักหุ่งหนิกะสิเป็นแนวกินขึ้นซื่อของคนอี่สาน หลือว่าคนอี่สานซู่พุซู่คนนี้สิมักกินตำบักหุ่งหลือว่าเอาตำบักหุ่งนี้มากินเป็นแนวกินหลือว่ามากินกับเข้านั้นเอง แล้วตำบักหุ่งหนิกะเป็นแนวกินชะนิดหนึ่งที่โด่งดังหลือว่าคนซู่พุซู่คนสิฮู้จัก บ่ว่าคนในปะเทดไทยซู่พากซู่มุมซู่แกของปะเทดนี้หลือว่าต่างปะเทดนั้นเอง คนต่างปะเทดกะสิฮู้จักตำบักหุ่งนี้คือกันเนาะ
ขั้นตอนในกานเฮ็ดตำบักหุ่งหนิกะสิหญุ้งญากหลายเติบ หลือว่าเฮ็ดญากพอสมควนเนาะ เพาะว่ามันต้องใส่หลายสิ่งหลายอย่าง กะสิมีบักพิกบักพายเนาะ เทิงปาแดก หลือว่าผงชูลด บักเขียเคีย บักนาว น้ำปา ใส่หลายสิ่งหลายอย่างที่คนสิเฮ็ดสิตำบักหุ่งนั้น ว่าแต่สิใส่อี่หยัง ว่าแต่ใส่แล้วมันแซบกะใส่ลงไป
แล้วอี่หยังที่สามาดกินกับตำบักหุ่งนี้ได้กะมีหลายสิ่งหลายอย่างแล้วที่สามาดกินกับตำบักหุ่งนี้ได้ บางคนกะเอาผัก ผักกาดขาว ผักบุ้ง ถั่วงอก อี่หยังกะกินได้เบิด ว่าแต่มันกินกับตำบักหุ่งนี้ได้ บางคนลุ้นใหม่ หลือว่าเด็กน้อยลุ้นใหม่อยากให้มันแซบขึ้นหลือว่าเปี่ยนลูบแบบขึ้น กะเอาขะหนมมากินกับตำบักหุ่ง หลือว่าลูกซิ้น เอาอี่หยังกะได้ ที่มากินกับตำบักหุ่งแล้วมันแซบขึ้น หลือว่าเปี่ยนลดซาดขึ้นไป คนเฮากะสิเปี่ยนไปเลี้ยยๆ เนาะ
Link to overview page
Link to dictionary
| Isaan | Pronunciation | Tones | Thai | English/Notes |
|---|---|---|---|---|
| บักหุ่ง | bak-huŋ | M-H | มะละกอ | papaya |
| หนิ | ni | M | นี่แหละ, เหรอ/หรอ | 1. particle used to emphasize a statement or form (or add to) a question {เป็นตาแซบคือหญังหนิ = it's really tasty} {เคี่ยงพอเท่าๆ หนิ = the [radio] is appropriately sized (i.e., not too large)} 2. variant of นี้ = this Notes: translation to be determined; maybe sometimes like Thai นี่แหละ; other examples given: อยู่ใสหนิ อยู่ตลาดหนิ กินเข้าไป่หนิ |
| สิ | si | M | จะ | future tense auxiliary {เขากำลังสิตื่น = he's about to wake up} {สิไปตะหลาด = [I'm] going to the market} |
| เป็น | pen | M | เป็น | 1. to be, to exist 2. to be able to 3. to suffer, sth. happens to 4. เป็นหญัง[...]คือ in initial position: why? {เป็นหญังเขากะคือแปงฟัน = Why is he brushing his teeth?} {เป็นหญังเคี่ยงบินมันคือสิตก = Why is the airplane falling down?} |
| ซื่อ | sʉ: | H | ชื่อ | 1. name 2. to be named |
| ผนละไม้ | phon-la-mai | M-H-HF | ผลไม้ | fruit |
| หลือ | lʉ: | M | หรือ | or |
| ว่า | wa: | H | ว่า | 1. that, as {คำว่า X = the word X} 2. to say |
| พืด | phʉ:t | HF | พืด | plant |
| ชะนิด | cha-nit | H-H | ชนิด | kind, type, species |
| หนึ่ง | nʉŋ | H | หนึ่ง | 1. one 2. after adjective: intensifier {บักคักหนึ่ง = very much} {อันบักใหญ่หนึ่ง = very large}, or attenuates the meaning {กะดาดมันแผ่นน้อยๆ หนึ่ง = the piece of paper is [relatively] small} |
| เนาะ | nɔ | H | เนาะ | final particle: makes the statement softer, looking for agreement |
| ที่ | thi: | H | ที่ | 1. that, which {คนที่ยืนอยู่ฝั่งขวา = the person which is standing on the right = the person standing on the right} {เว้าคำที่บ่สุพาบ = to speak words which are impolite = to speak impolitely} 2. for ordinal numbers {ที่สาม = third} |
| สามาด | sa:-ma:t | M-HF | สามารถ | can, to be able |
| กิน | gin | M | กิน | to eat, to consume, to use |
| ได้ | dai | HF | ได้ | 1. can 2. to get, to obtain 3. before verb: indicating past tense 4. บ่ได้ + verb: not |
| เอา | ao | M | เอา | to take, to give {เขากำลังเอาก่องไปซั่ง = he's taking the boxes to weigh them} {หมอกำลังเอายาให้คนป่วยกิน = the doctor is giving medicine to the patient} {เอาไว้ถ้า = is for, is used for, has the purpose of} |
| มา | ma: | HR | มา | 1. to come 2. auxiliary expressing action towards the present or focal time {กะคุเฮ็ดมาจากอี่หยัง = What is the bucket made of?} {แล้วเขากะเก็บเงินจากพุนั้นมา = and then she takes the money of that person} |
| เฮ็ด | het | H | ทำ | to do, to make |
| แนวกิน | nɛ:o-gin | HR-M | อาหาร | food {เฮ็ดแนวกิน = to prepare food} {ตำบักหุ่งเนี้ยกะสิเป็นแนวกิน = papaya salad is (a kind of) food} |
| กับ | gap | M | กับ | 1. and {ลุงกับป้า = uncle and aunt} {กวยเตียวหมูกับกวยเตียวไก่ = noodle soup with pork and noodle soup with chicken} 2. with, to {ค้ายๆ กับคำว่า ... = similar to the word ...} 3. prefix in front of foods {กับเข้า = side dishes eaten with rice} {เขากินกับกวยเตียว = he's eating noodle soup} |
| เข้า | khao | LF | ข้าว | rice {กินเข้า = to eat} {ปูกเข้า, เฮ็ดเข้า = to grow/plant rice} {เกี่ยวเข้า = to harvest rice} {กับเข้า = courses eaten with rice} |
| ขั้น | khan | LF | เมื่อ | when, if |
| ญาม | ɲa:m | HR | ยาม | 1. period of time {ญามมื้อเซ้า = morning} {ญามเที่ยง = noon} 2. when, while {ญามทอด ต้องใซ้น้ำมันพ้อม = one needs to use oil when frying} {ญามสิออกไปข้างนอกกะต้องใส่เกิบ = when one goes out, ones has to wear shoes} |
| มัน | man | HR | มัน | it (also used to refer to people) |
| ดิบ | dip | M | ดิบ | raw, unripe |
| อยู่ | yu: | H | อยู่ | 1. to be (located) at 2. yet, still 3. auxiliary indicating continuous or progressive action {ทอดปาอยู่ในกะทะ = (in the process of) frying a fish in the pan} {แม่กำลังเมี้ยนเฮียนอยู่ = mother is cleaning/tidying up the house} |
| ทันได้ | than-dai | HR-HF | ยังไม่ได้ | not, not yet {มันทันได้เกิดขึ้น = it hasn't happened yet} {หัวหนึ่งทันได้ปาด = one [onion] hasn't been cut yet} {หมามันจับแมวทันได้ได้ = the dog hasn't been able yet to catch the cat} {เขากะทันได้เถ้า = he's not yet old} Notes: equivalent to บ่ทันได้ |
| สุก | suk | M | สุก | 1. ripe 2. to be cooked |
| หนะ | na | M | final particle | |
| ปุง | puŋ | M | ปรุง | to season, to flavor, to cook, to mix, to combine {ปุงกาแฟ = to season coffee, i.e., to add sugar} {ปุงกวยเตียว = to season noodle soup (e.g., with chili, fish sauce, vinegar, sugar etc.)} |
| อาหาน | a:-ha:n | M-M | อาหาร | food {ญุงมันกินเลียดเป็นอาหาน = the mosquito feeds on blood} |
| แต่ว่า | tɛ:-wa: | H-H | แต่ว่า | 1. but 2. only {ฮู้แต่ว่าเขายืนอยู่พุเดียว = I only know that he's standing there by himself} |
| นั้น | nan | HF | นั้น | that, there |
| บัก | bak | M | 1. intensifier before adjectives {ปาโตบักใหญ่ = a (very) large fish} 2. prefix in front of fruits and vegetables {บักแตงโม = watermelon} 3. can be used as a reference for a male person of the same or younger age {บักอันนี้ = this lad} |
|
| มะละกอ | ma-la-gɔ: | H-H-M | มะละกอ | papaya Notes: synonym: บักหุ่ง |
| นี้หละ | ni:-la | HF-M | นี่แหละ | auxiliary for emphasis at the end of a phrase |
| แล้ว | lɛ:o | HF | แล้ว | 1. finished 2. already 3. and then, and next (especially แล้วกะ) 4. auxiliary for past tense |
| กะ | ga | M | ก็ | 1. then, consequently 2. also |
| แทน | thɛ:n | HR | แทน | 1. to replace 2. instead of |
| อย่าง | ya:ŋ | H | อย่าง | type, kind, sort, category |
| อื่น | ʉ:n | H | อื่น | other |
| คือกัน | khʉ:-gan | HR-M | เหมือนกัน | 1. also, likewise, similarly {ยินดีที่ได้ฮู้จักคือกันคับ = Nice to meet you too!} 2. in negative sentences: either {บ่ลู้คือกัน = I don't know either} {จักคือกัน = I don't know (either)} |
| ใน | nai | HR | ใน | in, within |
| คิบ | khip | H | คลิป | clip, recording |
| นี้ | ni: | HF | นี้ | 1. this 2. here |
| เฮา | hao | HR | เรา | 1. personal pronoun: we 2. personal pronoun: I |
| เว้า | wao | HF | พูด | to say, to speak, to talk |
| ถึง | thʉŋ | M | ถึง | about {เว้าถึง = to talk about} {เอ่ยถึง = to mention, to talk about} |
| ตำบักหุ่ง | tam-bak-huŋ | M-M-H | ส้มตำ | papaya salad |
| ของ | khɔ:ŋ | M | ของ | of, belonging to |
| พาก | pha:k | HF | ภาค | part {พากอี่สาน = Isaan (as a region)} {พากกาง = Central Thailand} |
| อี่สาน | i:-sa:n | H-M | อีสาน | Isaan {คนอี่สาน = Isaan person} |
| คน | khon | HR | คน | person, people |
| ลาว | la:o | HR | ลาว | Lao |
| มัก | mak | H | ชอบ | to like, to love, to want, to desire |
| คือ | khʉ: | HR | คือ | 1. to be, to resemble, like, as 2. why {บักหล้าคือบ่เก็บโต่ะแน่ = [addressing a young boy] Why haven't you cleared the table?} |
| นั้นเอง | nan-e:ŋ | HF-M | นั่นเอง | 1. there 2. sure enough 3. emphasizes that the preceding is the topic or has been mentioned before Notes: Thai loan |
| ส้มตำ | som-tam | LF-M | ส้มตำ | papaya salad Notes: synonym: ตำบักหุ่ง |
| จาก | ja:k | LF | จาก | 1. from {... เฮ็ดมาจากอี่หยัง = ... is made from what?} 2. to depart |
| น่วย | nu:ai | H | ลูก, ผล | clf. for the fruits (e.g., banana, coconut, lime, papaya, watermelon), vegetables (e.g., chilis), eggs, mountains, the sun |
| ก่อน | gɔ:n | H | ก่อน | 1. before 2. first, first of all |
| หน้า | na: | LF | หน้า | 1. front {ปะตูหน้า = front door} 2. face {เขากำลังล้างหน้า = he's washing his face} 3. auxiliary: conditional tense {เขาหน้าสิเป็นพุบ่าวพุสาวกัน = they are probably groom and bride} {กะหน้าสิส้มอยู่ = it's likely to be sour} 4. season {หน้าฮ้อน = hot season} 5. page 6. clf. for pages {เฮาอ่านฮอดหน้านั้นแล้ว = we've read until this page} |
| นั้นหละ | nan-la | HF-M | นั่นแหละ | auxiliary for emphasis at the end of a phrase |
| เขา | khao | M | เขา | personal pronoun: he, she |
| ฝาน | fa:n | M | ฝาน | to cut into slices |
| ขึ้นซื่อ | khʉn-sʉ: | LF-HF | ขึ้นชื่อ | famous, celebrated |
| ซู่ | su: | H | 1. all, entire 2. every, any {ซู่พุซู่คน = everybody} {ซู่สิ่งซู่อย่าง = everything} {ไก่ต้องกินเข้าซู่มื้อ = chicken need to eat every day} {ซู่คนสิมีขาเอาไว้ถ้าญ่าง = everybody has legs to walk} |
|
| พุ | phu | H | ผู้ | 1. person 2. clf. for people {พุหญิงพุหนึ่ง พุซายพุหนึ่ง = a woman, a man} {ซู่พุซู่คน = everybody} {พุหนึ่งโตจ่อยๆ พุหนึ่งโตบักอ้วนหนึ่ง = one person is slim, the other is fat} Notes: pronunciation: also realized as พู่- |
| โด่งดัง | do:ŋ-daŋ | H-M | โด่งดัง | famous |
| ฮู้จัก | hu:-jak | HF-M | รู้จัก | to know, to be acquainted with, to recognize |
| บ่ | bɔ: | H | ไม่ | 1. no, not 2. question particle, transforming a statement into a question Notes: spelling exception in line with common usage on social media |
| ปะเทด | pa-thet | M-HF | ประเทศ | country {ปะเทดไทย = Thailand} |
| ไทย | tha:i | HR | ไทย | Thai {ปะเทดไทย = Thailand} {คนไทย = Thai (person)} |
| มุม | mum | HR | มุม | 1. corner 2. [figuratively] place |
| แก | gɛ: | M | generic term for area, region, place in semantic reduplications {ซู่พากซู่มุมซู่แกของปะเทด = all parts of the country} {[ATM] ตั้งอยู่ซู่มุมซู่แกเอาโลด = ATMs are everywhere} {ซู่หม้องซู่แก = everywhere} | |
| ต่างปะเทด | ta:ŋ-pa-thet | H-M-HF | ต่างประเทศ | foreign country |
| ขั้นตอน | khan-tɔ:n | LF-M | ขั้นตอน | step, stage (of a process) |
| กาน | ga:n | M | การ | prefix indicating the action of ... |
| หญุ้งญาก | ɲuŋ-ɲa:k | LF-HF | ยุ่งยาก | complicated, difficult, troublesome |
| หลายเติบ | la:i-tə:p | M-LF | many, much, very (more intense than หลาย) | |
| ญาก | ɲa:k | HF | ยาก | difficult, hard |
| พอสมควน | phɔ:-som-khu:an | HR-M-HR | พอสมควร | moderately, fairly, rather |
| เพาะว่า | phɔ-wa: | H-H | เพราะว่า | because |
| ต้อง | tɔŋ | HF | ต้อง | to have to, must |
| ใส่ | sai | H | ใส่ | 1. to put something in/on {เขาใส่บักพิกในกวยเตียวหลาย = he's putting a lot of chili in his noodle soup} {เขาบีบยาสีฟันใส่แปงสีฟัน = he squeezes toothpaste on the toothbrush} {ก่องเอาไว้ใส่ของ = boxes are there to put stuff in} 2. to wear (clothes) {เขาใส่เสี้ยแขนญาว = he's wearing a long-sleeve} 3. directed at {เอิ้นใส่กัน = to call each other/to say to each other} {หมามันเห่าใส่แมว = the dog barks at the cat} {ล้องเพงใส่ไม = to sing into the microphone} {เขากำลังซี้มือไปใส่พุซาย = she's pointing at the man} |
| หลายสิ่งหลายอย่าง | la:i-siŋ-la:i-ya:ŋ | M-H-M-H | หลากหลาย, มากมาย, หลายอย่าง | varied, various, several (kinds etc.) |
| มี | mi: | HR | มี | 1. to have 2. there is |
| บักพิก | bak-phik | M-H | พริก | chili |
| บักพาย | bak-pha:i | M-HR | พริก | alliterative reduplication of บักพิก {บักพิกบักพาย = chili and such} |
| เทิง | thə:ŋ | HR | ทั้ง | 1. up to, all, all of, the whole of, altogether {เขาใส่กางเกงขาสั้นเทิงสองคน = both are wearing short trousers} {เขาเป็นพ่อของลูกเทิงสามคนนี้ = he's the father of these three [children] here} 2. เทิง ... เทิง ...: both ... and ..., ... as well as ... {เทิงมีใบพ้อม เทิงมีเหลียนพ้อม = there are notes as well as coins} Notes: pronunciation: also realized as ทัง |
| ปาแดก | pa:-dɛ:k | M-LF | ปลาร้า | pickled fish |
| ผงชูลด | phoŋ-chu:-lot | M-HR-H | ผงชูรส | MSG |
| บักเขียเคีย | bak-khi:a-khi:a | M-M-HR | มะเขือเทศ | tomato |
| บักนาว | bak-na:o | M-HR | มะนาว | lemon, lime |
| น้ำปา | na:m-pa: | HF-M | น้ำปลา | fish sauce |
| ว่าแต่ | wa:-tɛ: | H-H | แล้วแต่ | whatever, anything that {ว่าแต่ใส่แล้วมันแซบกะใส่ลงไป = whatever is tasty can be put in} |
| อี่หยัง | i:-yaŋ | H-M | อะไร | 1. what {นี้คืออี่หยัง = What is this?} {มื้อนี้เจ้าเฮ็ดอี่หยัง = What are you doing today?} {กินเข้างายกับอี่หยัง = What did you have for breakfast?} 2. something, anything, (in negations) nothing {บ่ต้องเฮ็ดอี่หยังอีกเลยนอกจากใส่ปุย = [we] don't need to do anything besides adding fertilizer} |
| แซบ | sɛ:p | HF | อร่อย | 1. food: tasty {กวยเตียวมันแซบบ่ = Is the noodle soup tasty?} 2. sleep: well {เป็นตานอนแซบคัก = it looks as if she's sleeping very well} |
| ลง | loŋ | HR | ลง | 1. to descend, to lower, to go down 2. down 3. bus/train etc.: to get off, to disembark {คนกำลังลงลดบั่ด = people are getting off the bus} 4. boat/ship etc.: to get on, to board {เขากำลังญ่างลงเลีย = he's boarding/getting on the boat} |
| ไป | pai | M | ไป | 1. to go 2. auxiliary indicating action extending into the future |
| บาง | ba:ŋ | M | บาง | 1. some {สัดบางโตบ่มีขา = some animals don't have legs} {บางคนสิมักกินกวยเตียวแทนเข้า = some people like to eat noodle soup instead of rice (dishes)} {บางสิ่งบางอย่าง = something, anything} 2. thin |
| ผัก | phak | M | ผัก | vegetable(s) |
| ผักกาดขาว | phak-ga:t-kha:o | M-LF-M | ผักกาดขาว | Chinese cabbage |
| ผักบุ้ง | phak-buŋ | M-HF | ผักบุ้ง | morning glory |
| ถั่วงอก | thu:a-ŋɔ:k | H-HF | ถั่วงอก | bean sprouts |
| เบิด | bə:t/bət | LF/M | หมด | 1. completely, totally, entirely {เทิงเบิด = all of them} {เบิดมื้อเบิดค่ำ = [all] day and night} {ขั้นพุโดยสานลงลดไฟเบิดแล้ว [...] = when all passengers have disembarked […]} {เขากินเบิดบ่ = Has he eaten all of it?} 2. to be finished, to be exhausted, to come to an end, to have no more {โน่ดบุ่กแบ็ดเบิด = the notebook is out of battery/the notebook needs recharging} |
| ลุ้น | lun | HF | รุ่น | 1. model, version 2. generation, age |
| ใหม่ | mai | H | ใหม่ | new |
| เด็กน้อย | dek-nɔ:i | M-HF | เด็ก, เด็กน้อย | child |
| อยาก | ya:k | LF | อยาก | to want, to wish |
| ให้ | hai | LF | ให้ | 1. to give {หมอกำลังเอายาให้คนป่วยกิน = the doctor is giving the patient medicine} 2. for 3. to allow, to be allowed |
| ขึ้น | khʉn | LF | ขึ้น | 1. to go up, to increase 2. sun: to rise {ตะเว็นกำลังขึ้น = the sun is rising} 3. more 4. bus/train etc.: to get on, to board {พุโดยสานขึ้นลดไฟเบิดแล้ว = all passengers have boarded the train} |
| เปี่ยน | pi:an | H | เปลี่ยน | to change, to transform |
| ลูบแบบ | lu:p-bɛ:p | HF-LF | รูปแบบ | format, style, form, pattern, type |
| ขะหนม | kha-nom | M-M | ขนม | sweets |
| ลูกซิ้น | lu:k-sin | HF-HF | ลูกชิ้น | meat ball Notes: see also ซิ้นเนี้ย |
| ลดซาด | lot-sa:t | H-HF | รสชาติ | taste Notes: pronunciation: also realized as ลดชาด |
| เลี้ยยๆ | li:ai | HF | เรื่อยๆ | continuously Notes: pronunciation: also realized as เลื้อยๆ |