Tones: M = mid, HR = high-rising, H = high, HF = high-falling, LF = low-falling
| Isaan | Pronunciation | Tones | Thai | English/Notes | #occ |
|---|---|---|---|---|---|
| เด้อ | də: | HF | final particle | 74/28 |
Link to overview page
Link to dictionary
BCF05 Expressing thanks (1) — Dialogue B
BCF06 Expressing thanks (2) — Dialogue B
BCF05 Expressing thanks (1) — Dialogue A
BCF06 Expressing thanks (2) — Dialogue A
BCF06 Expressing thanks (2) — Dialogue C
BCF06 Expressing thanks (2) — Dialogue D
BCF04 Introducing oneself to others — Dialogue A
BCF03 Introducing someone else to others — Dialogue B
— น้า สะหวัดดีคับ
— เออๆ สะหวัดดีเด้อหล้า
BCF03 Introducing someone else to others — Dialogue A
— สะหวัดดีคับ ยินดีที่ได้ฮู้จักเด้อ
— สะหวัดดีคับ ยินดีที่ได้ฮู้จักคือกันคับ
BCF01 Greetings and leave takings (informal) — Dialogue C
— มาแต่โลงเลียน มาแต่เฮ็ดทุละ
— เออๆ ไปก่อนเด้อ
— เออ จั่งพ้อกันใหม่
BCF04 Introducing oneself to others — Dialogue B
BCF02 Greetings and leave takings (formal) — Dialogue A
— เออๆ หวัดดีหล้าเอ้ย
— ตาคับ ผมไปก่อนเด้อคับ สะหวัดดีคับ
— เออๆ หวัดดี โซกดีเด้อหล้าเอ้ย
BCF01 Greetings and leave takings (informal) — Dialogue A
— บ่ได้มาเฮ็ดหญัง มาเหล้นซื่อๆ มาหากินเข้า
— เออๆ กูไปก่อนเด้อ
— เออๆ ไบบ่าย
Vocabulary recordings — เข้างาย
คำว่า เข้างาย นี้กะสิหมายถึงว่า เข้าเซ้า เนาะ เข้าเซ้า หลือว่าเวลาเซ้า ในตอนกินเข้าต้องเป็นญามมื้อเซ้า สิเอิ้นว่าเข้างาย หลือว่าเข้าเซ้าเนาะ กะสิอาดในเวลาที่หกโมงฮอดเก้าโมงปะมานนั้นเนาะ กะสิเอิ้นว่าเข้าเซ้าหลือว่าเข้างาย ขั้นเกินหกโมงเซ้าฮอดเก้าโมงกะสิเอิ้นว่า เข้าสวย เนาะ
กานใซ้คำว่าเข้างาย หลือว่าเข้าเซ้านั้น กะอาดสิใซ้ในปะโยกที่แบบว่า
— กินเข้างายไป่
— กินเข้างายแล้วติ
— มากินเข้างายนำกันเด้อ
— มากินเข้าเซ้านำกัน
— กินเข้างายกับอี่หยังหละพ่อใหญ่
อันนี้กะสิเป็นโตอย่างหลือว่ากานใซ้ที่มีคำว่าเข้างาย หลือว่าใซ้ในญามมื้อเซ้าที่เอิ้นกันกินเข้า หลือว่าใซ้กานเอิ้นกินเข้าในญามมื้อเซ้าเนาะ
BCF06 Expressing thanks (2) — Description
ก่อนที่เฮาสิเว้า ขอบคุณ หลือ ขอบใจ กับใผนั้น คนพุนั้นเขากะอาดสิมาซ่อยเหลียเฮา หลือเฮ็ดอี่หยังให้เฮาบางสิ่งบางอย่าง แล้วเห็นลูบพาบนี้กะสิฮู้ว่า เป็นหญังพุหญิงคนนี้เขาคือขอบคุณพุซายคนนี้ กะเพาะว่าพุหญิงคนนี้ เขากำลังสิเฮ็ดงานบางสิ่งบางอย่าง แต่เขาบ่สามาดเฮ็ดได้ พอพุซายคนนี้เห็น เขากะเลยอยากซ่อย อยากซ่อยเหลีย เพื่อว่าสิซ่อยให้งานของพุหญิงคนนี้เลียบล้อย หลือเส็ดลุล่วงไปด้วยดี พอพุซายคนนี้ซ่อยงานของพุหญิงเส็ดเลียบล้อยแล้ว พุหญิงคนนี้กะบ่มีอี่หยังตอบแทนนอกจากใซ้คำว่า ขอบคุณ
ขั้นพุซายคนนี้อายุส่ำกันกับพุหญิง พุหญิงเขากะอาดสิเว้าว่า
— ขอบคุณหลายๆ เด้อ
— ขอบคุณหลายๆ เด้อจ้า
แต่ว่าขั้นพุซายคนนี้มีอายุน้อยกว่าพุหญิงคนนี้ พุหญิงคนนี้ เขากะอาดสิเว้าว่า
— ขอบใจหลายๆ เด้อ
— ขอบใจหลายๆ เด้อจ้า
แต่ว่ากะสามาดเว้าได้อีกอย่างหนึ่งว่า
— ขอบใจหลายๆ เด้อ ที่มาซ่อย
— ขอบคุณหลายๆ เด้อ ที่มาซ่อย
เฮากะอาดสิสามาดเว้าได้ปะมานนี้เนาะคับ
Basic vocabulary — Page 25 — Series B, pictures 08-10: to stand, sidewalk, car, dirt, trousers, to splash
เขากำลังเฮ็ดหญัง เขากำลังยืนอยู่ เขายืนอยู่เทิงฟุดบาด
ฟุดบาดข้างถะหนนนั้นหละ เป็นหม้องทางญ่างเนาะ เป็นหม้องญ่าง อยู่ข้างหนทางนั้นหละ เขากำลังยืนอยู่หั้น ยืนอยู่พุเดียวข้อหล้อ จักว่าเขายืนเฮ็ดหญัง
9
เกิดอี่หยังขึ้นตอนนี้ กะคนวั่งหั้นหละ คนที่เฮาเว้าฮอดวั่งหั้นหละ ที่เขากำลังยืนอยู่เทิงฟุดบาด ยืนอยู่พุเดียวนั้นหละ เขากำลังยืนอยู่
แล้วกะมีลดคันหนึ่ง ขี่ผ่านมา เป็นลดเก็งดอก เหยียบน้ำบัดหนิ เหยียบน้ำฟ้งใส่เขา ฟ้งใส่พุซายคนนั้นหละ เปียกเบิด เปียกส้งเขาเบิดบัดหนิ
แล้วน้ำหม้องที่ลดคันนี้เหยียบหนะมาแต่ใส จักเลว จักว่าน้ำอันนี้มันมาแต่ใส ฝนอาดสิตก กะเลยน้ำมาข้อนอยู่หนี้กะได้ หลือว่าคนสิเอาน้ำมาเทไว้หนี้กะได้ เฮากะบ่ฮู้จักนำว่าน้ำอันนี้มันมาแต่ใส
10
เกิดอี่หยังขึ้นตอนนี้ กะลดคันวั่งหั้นหละมันขี่ผ่านไป เหยียบน้ำฟ้งใส่ส้งเขา ส้งเขากะเปียกเบิดนั้นตั๊วะบัดหนิ จักเขาสิเฮ็ดหญังต่อไปแล้วเด้อ ฮู้แต่ว่าเขากำลังยืนโจ่โล่อยู่พุเดียวคือเก่านั้นหละ
แล้วคือฮู้ว่าส้งของเขาเปียก กะฮู้ตั๊วะ ส้งมันเป็นสีเปียกๆ เนาะ เบิ่งแล้วส้งกะเปียกคักๆ แล้วนั้นหนะ น้ำกะเต็มส้งเขาอยู่ ญ้อยลงมาเต็มเกิบเต็มส้งเขาอยู่
Basic vocabulary — Page 24 — Series B, pictures 11-13: mat, to sit, to eat
เขากำลังเฮ็ดหญัง กะมีพุซายพุหนึ่ง เขากำลังสิปูสาด
เขาสิปูสาดเฮ็ดหญัง จักคือกัน จักว่าเขาสิปูสาดเฮ็ดหญัง เขาอาดสินั่ง อาดสินั่งอยู่หนี้กะได้ เขากะเลยสิปูสาด
แล้วเขาปูสาดจักผืน ปูผืนเดียว ผืนเดียวข้อหล้อ สีซมพูพุ้นหละเนาะ หวานแหวววะสั้น
12
เขากำลังเฮ็ดหญัง เขากำลังนั่ง เขากำลังนั่งอยู่สาดนั้นหละ
เขาปูสาดได้แล้วเขากะนั่ง เขานั่งอยู่เทิงสาด นั่งอยู่พุเดียวของเขานั้นหละ สาดกะผืนน้อยๆ ผืนบ่ใหญ่หลาย ผืนพอดี เขากะนั่งอยู่เทิงสาดนั้น
แล้วเขานั่งเฮ็ดหญัง จักหละเด้อ จักว่าเขานั่งเฮ็ดหญัง อาดสินั่งเซาเมี่ยย หลือว่านั่งเหล้นกะได้
13
เขากำลังเฮ็ดหญัง เขากำลังกินเข้า เขานั่งอยู่สองคนกำลังกินเข้าอยู่
มีพุหญิงกับพุซาย พุหญิงพุหนึ่ง พุซายพุหนึ่ง เขากำลังกินเข้าฮวมกัน กำลังกินเข้าอยู่นำกัน
แล้วเขากินเข้าอยู่ใส จักคือกัน จักว่าเขากินเข้าอยู่ใส เห็นแต่ว่าเขานั่งอยู่เทิงสาด เขาปูสาด แล้วเขากะมีแนวกินพ้อม แล้วเขากะนั่งกินเข้าฮวมกันอยู่ในสาด
แนวกินกะมีบ่หลายดอก มีเข้า แล้วกะมีปา แล้วกะมีอี่หยังบุ จักว่าเขากินอี่หยังแน่บุ อันนี้เฮากะแนมบ่ค่อยเห็นเนาะ
Basic vocabulary — page 22 — Series B, pictures 11-14: I, you
เขากำลังเฮ็ดอี่หยัง เขากำลังสิแนะนำเจ้าของ หลือว่าบอกเจ้าของ ว่าเจ้าของเป็นใผ
เขากะอาดสิเว้าไปว่า นี้คือโตข้อย นี้คือโตเฮา เฮาซื่ออันนี้เด้อ ข้อยซื่ออันนี้เด้อ เฮาเป็นพุนั้นเด้อ เฮาเป็นพุนี้เด้อ อาดสิเว้าปะมานนี้เนาะ
12
พุซายคนนี้เขากำลังเฮ็ดหญัง บ่ฮู้คือกัน เขากำลังซี้มือไปใส่พุหญิง บ่ฮู้คือกันว่าเขาเฮ็ดอี่หยัง
เขาอาดสิถาม หลืออาดสิเว้าอี่หยังบางสิ่งบางอย่างกะได้
อาดสิเว้าไปว่า นี้คือโตเจ้า อันนี้คือเจ้าเด้อ
อาดสิเว้าได้อีกว่า หลือถามได้อีกว่า เจ้าเป็นใผ เจ้าเป็นพุใด เจ้าซื่ออี่หยัง กะอาดสิถามได้ปะมานนี้เนาะ
13
พุหญิงคนนี้กำลังเฮ็ดหญัง พุหญิงคนนี้อาดสิแนะนำโตเจ้าของ หลือว่าบอกซื่อเจ้าของ หลือว่าบอกโตเจ้าของว่าเจ้าของเป็นใผ
เขากะอาดสิเว้าไปว่า นี้คือโตเฮาเด้อ อันนี้โตข้อยเด้อ เฮาซื่ออันนั้นเด้อ เฮาซื่ออันนี้เด้อ กะอาดสิเว้าปะมานนี้เนาะ
14
พุหญิงคนนี้กำลังเฮ็ดหญัง เขากำลังซี้มือไปใส่พุซาย
เขากะอาดสิถาม หลืออาดสิเว้า หลืออาดสิสงสัยอี่หยังบางสิ่งบางอย่าง เขากะเลยถาม
อาดสิถามไปว่า หลืออาดสิเว้าไปว่า อันนี้โตเจ้าแม่นบ่ อันนี้แม่นโตเจ้าบ่ เจ้าซื่ออี่หยัง เจ้าเป็นใผ เจ้ามาแต่ใส กะอาดสิถามปะมานนี้ หลือว่าเว้าได้ปะมานนี้
BCF04 Introducing oneself to others — Description
— สะหวัดดีคับ ผมซื่อ ... เด้อคับ ผมเป็นพุใหญ่บ้าน บ้าน ... บ้านอันนั้น บ้านอันนี้เด้อคับ ขอฝากเนี้ยฝากโตหนะเด้อคับ
หลือจะเป็นกานแนะนำโตของเจ้าของ เจ้าของอาดจะเป็นนักเลียน แนะนำโตให้คูฮู้จัก อย่างเซ้นว่า
— อาจานคับ สะหวัดดีคับ ผมซื่อนาย ... ผมเลียนอยู่ซั้นมอสี่ทับหก ผมมาเลียนอยู่โลงเลียนแห่งนี้มื้อแลก กะขอฝากเนี้ยฝากโตหนะเด้อคับ
และอีกเหดกาน และอีกสะถานะกานอาดสิพ้อกันอยู่ในงานบางอย่าง อาดสิแนะนำโตของเจ้าของว่า
— สะหวัดดีคับ ผมซื่อ ... เด้อคับ ผมเป็นหมอ ลักสาอยู่โลงพะยาบาน ... เด้อคับ
เฮากะอาดจะแนะนำโตของเจ้าของ หลือคนอื่นกะอาดสิแนะนำโตของเขาให้เฮาฮู้จัก และนี้กะสิเป็นกานแนะนำโตของเจ้าของ ให้คนอื่นฮู้จัก หลือเฮากะอาดสิฮู้จักคนอื่นพ้อม นี้กะเป็นคำเว้าบางส่วน คำเว้าในกานแนะนำโตของเจ้าของของคนอี่สาน
BCF02 Greetings and leave takings (formal) — Description
กานทักทายของคนอี่สานหลือคนไทย คนที่มีอายุน้อยกว่าต้องเข้าหาหลือไปทักทาย สะหวัดดี คนที่มีอายุมากกว่า อย่างเซ้น ลุงเห็นตากำลังญ่างมา กะสิเข้าไปหวัดดี หลือเข้าไปทักทายอี่หยังต่างๆ กะสิเลิ้มเว้าว่า
— เอ๊าตา หวัดดีคับ ตามาแต่ใส ตามาเฮ็ดหญัง ตาสิไปใส
คนที่มีอายุน้อยกว่ากะสิเว้าปะมานนี้ พอคนที่มีอายุมากกว่า หลือคนที่โดนถาม กะสิตอบกับมาว่า
— เอ๊า หวัดดีคับ
ขั้นเขาถามอี่หยังมา เฮากะตอบไปแบบนั้น เขาถาม[เฮา]มา เฮ็ดหญัง เฮากะตอบว่า มาเฮ็ดอันนั้นอันนี้ที่เฮามาเฮ็ด เขาถามว่า สิไปเฮ็ดหญัง เฮากะตอบว่า สิไปตะหลาด ไปบ้าน ไปเฮ็ดนั้นเฮ็ดนี้ ไปเฮ็ดทุละ เฮากะตอบตามที่เฮาสิไป ปะมานนั้นเนาะ
พอได้ทักทายกันหลือเว้ากันโดนเติบแล้ว กะสิได้ไปทางอื่น คนที่มีอายุน้อยกว่ากะสิได้เว้าว่า
— เอ๊าตาคับ ผมสิไปแล้วเด้อคับ แล้วผมขอโตก่อนเด้อคับ หวัดดีคับ
พอคนที่มีอายุหลายกว่าได้ญินแล้ว กะสิตอบกับไปว่า
— เอ๊าหวัดดี โซกดีเด้อ หล้าเอ้ย
แล้วพุซายคนนี้ เขากะญ่างไป