Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
ធ្វើ	tvəə	1. to do, to make, to work, to prepare 2. to cultivate (a field) {ធ្វើស្រែ = to work in a rice field, be a farmer, grow rice}	385/205

Link to overview page
Link to dictionary

Refusing direction — Dialogue 3

រតនា៖ វុទ្ធី ម៉ោនេះតិចមើល។
វុទ្ធី៖ ហៅទៅធ្វើអី? រវល់ធ្វើការ។
រតនា៖ ម៉ោតិចម៉ោ។ តែហៅមានការហើយ។

Saying “I don’t know” — Dialogue 4

នៅផ្ទះ
កូន៖ ម៉ាក់! ម៉ាក់ចេះធ្វើ ភីហ្សា អត់? ខ្ញុំចង់ញ៉ាំភីហ្សា។
ម៉ាក់៖ ម៉ាក់អត់ចេះទេកូន។ ចាំម៉ាក់សួរគេមើល ក្រែងមានអ្នកចេះធ្វើ។

Expressing anger — Dialogue 1

តារា៖ ចុម អាណាគេអីក៏ចង្រៃម៉េះ ម៉ោចាក់កង់ឡានឯងឡើងបែក? អត់ការងារធ្វើមែន អាចង្រៃ? ចាំមើលអា៎ តែចាប់បាន ដឹងគ្នាម៉ងអា៎។ ចង្រៃយក។

Issuing a command — Dialogue 1

ម្ដាយ៖ ណារី បោសផ្ទះហើយនៅកូន?
កូន៖ ហើយៗម៉ាក់។
ម្ដាយ៖ អីចឹង ទៅលាងចានចេញតិចទៅ ហើយចាំទៅធ្វើលំហាត់។ លាងចានហើយ បិទភ្លើងផងណា។
កូន៖ ចា៎ស ម៉ាក់។

Asking “What is he doing?” — Dialogue 3

ធារី៖ បងតារា! បងកំពុងធ្វើអីហ្នឹង?
តារា៖ អូ ធារី! បងកំពុងរៀបចំម៉ាស៊ីនបញ្ចាំងស្លាយហ្នឹងណា។
ធារី៖ រៀបចំធ្វើអីបង? មានប្រជុំអីមែន?
តារា៖ ហ្នឹងហើយ មានប្រជុំល្ងាចហ្នឹង។

Asking “What is he doing?” — Additional dialogue

ធារី៖ តស់ទៅមើលបងតារាគាត់កំពុងធ្វើអីគេ។
ពិសិដ្ឋ៖ កុំរំខានគាត់អី។ មើលទៅគាត់ដូចរវល់ណាស់។
ធារី៖ មានទៅអី! តស់ ទៅសួរគាត់លេង។ មិនទើសទែងអីទេ។

Expressing fear — Cultural note

នៅខ្មែរ មានអបិយជំនឿជាច្រើន ហើយប្រជាជនមួយចំនួនធំជឿថាមានខ្មោច ព្រាយ បីសាច អារក្សអ្នកតា វត្ថុស័ក្ដិសិទ្ធិ។ ពួកគេខ្លាចបារមីអរូបីទាំងនោះ ក្រែងពួកគេធ្វើលើសលស់ដោយមិនដឹងខ្លួន។ ពួកគេខ្លាចត្រូវអំពើ ខ្លាចបាប ខ្លាចត្រូវគេដាក់បណ្ដាសា ខ្លាចឆុង ។ល។

Asking “What is he doing?” — Dialogue 1

ធារី៖ ពិសិដ្ឋ មើលនួក! គាត់កំពុងធ្វើអីហ្នឹង?
ពិសិដ្ឋ៖ នៅណា?
ធារី៖ នោះ! បងប្រុសមួយពាក់អាវពណ៌ទឹកក្រូចនៅមុខហ្នឹង។
ពិសិដ្ឋ៖ អឹម... ខ្ញុំអត់ដឹងដែរ។ មើលទៅដូចកំពុងជួសជុលអី។

Asking “What is he doing?” — Dialogue 2

ធារី៖ ពិសិដ្ឋ មើលនោះមើល! បងតារាកំពុងធ្វើអីហ្នឹង?
ពិសិដ្ឋ៖ នៅណា? អត់ឃើញ។
ធារី៖ ងាកមើលខាងស្ដាំដៃពិសិដ្ឋឯងមើល។
ពិសិដ្ឋ៖ អូ! គាត់កំពុងរៀបចំម៉ាស៊ីនបញ្ចាំងស្លាយសម្រាប់ប្រជុំល្ងាចហ្នឹងហ្នឹងណា។

Excusing oneself — Additional dialogue

ប្រធាន៖ កន្និកា ង៉ៃហ្នឹងដូចរៀងយឺតអេ៎?
កន្និកា៖ ចាសបង អាឡែងតាស្ទះចរាចរណ៍។
ប្រធាន៖ ចុះធ្វើឯកសារឲ្យបងហើយនៅ?
កន្និកា៖ អត់ទាន់ហើយផងបង។ ម្សិលមិញ ខ្ញុំអត់សូវស្រួលខ្លួន។
ប្រធាន៖ ធ្វើង៉ៃហ្នឹងឲ្យហើយមកអីចឹង។

Expressing joy — Dialogue 2

នារី៖ កញ្ញា ម្សិលមិញជុំគ្នាសប្បាយអេ៎?
កញ្ញា៖ អ៊ឺ! សប្បាយអា៎ណា! ស្ដាយ នារីឯងអត់បានទៅ។
នារី៖ ធ្វើអីគេខ្លះ?
កញ្ញា៖ ហៅអីញ៉ាំ និយាយគ្នាលេង ច្រៀងខារ៉ាអូខេ ... សើចឡើងហត់ម៉ងអា៎។

Expressing likes 2 — Cultural note

ជនជាតិខ្មែរចូលចិត្តធ្វើម្ហូបដោយដាក់ប្រហុកនៅក្នុងសម្ល មានសម្លប្រហើរ សម្លកកូរ ។ល។ ប្រហុកគឺជាគ្រឿងទេសម្យ៉ាងរបស់ខ្មែរដែលធ្វើអំពីត្រីបុកឲ្យហ្មត់និងផ្អាប់ទុក។ ជនជាតិខ្មែរមួយចំនួននិងជនបរទេសភាគច្រើន មិនចូលចិត្តក្លិនរបស់ប្រហុកនោះទេ។

Requesting and granting permission 1 — Dialogue 4

សុំចូលរួម
បូរ៉ា៖ កញ្ញា ឮថាកញ្ញាឯងធ្វើខួបកំណើតថ្ងៃស្អែកអ៎? ខ្ញុំសុំទៅដែរបានអត់?
កញ្ញា៖ អូ បូរ៉ា មានអី។ បន់ឲ្យតែម៉ោហ្នឹងអី។ អត់ហ៊ានហៅ ព្រោះឃើញរវល់។
បូរ៉ា៖ លើកក្រោយហៅខ្ញុំផង។

Making suggestions in which the speaker is included — Cultural note

នៅពេលកំពុងដើរឬធ្វើការងារអ្វីមួយជាមួយមិត្តភក្តិ ហើយអ្នកចង់ទិញអ្វីមួយញ៉ាំ អ្នកក៏ត្រូវបបួលឬទិញចំណែកសម្រាប់មិត្តភក្តិរបស់អ្នកផងដែរ ទើបជាការគួរសម។ នេះប្រហែលជារឿងធម្មតាសម្រាប់វប្បធម៌នៅប្រទេសផ្សេងទៀតផងដែរ មិនមែនតែនៅខ្មែរនោះទេ។

Expressing fear — Dialogue 1

ខ្លាចឆ្កែ
សុជាតិ៖ ម៉ាក់ ឆ្កែអ៎!
ម្ដាយ៖ ជាតិ កូនឯងខ្លាចឆ្កែធ្វើអី? វាគ្រាន់តែព្រុសតាស។
សុជាតិ៖ ខ្លាចវាខាំ។ មើលអ៎ ម៉ោហើយ ម៉ាក់!
ម្ដាយ៖ កូនឯងធ្វើខ្លាចវា វាកាន់តែម៉ោ។ កុំខ្លាច ធ្វើធម្មតាទៅ។

Expressing fatigue — Dialogue 3

ម្ដាយនិងកូន
ម្ដាយ៖ ម៉ោវិញហើយកូន? ប្រឡងម៉េចហើយ?
កូន៖ មានអីម៉ាក់ ធ្វើបានតាស។ តែខំប្រឹងគិតពេក ឥឡូវហត់អា៎។
ម្ដាយ៖ ទៅគេងសិនទៅអីចឹង។
កូន៖ អត់អេ៎ម៉ាក់។ ហត់តែខួរក្បាលទេ កម្លាំងនៅមានតាស។

Expressing thanks 2 — Additional dialogue

វិបុល៖ មានត្រូវការឲ្យជួយអីទៀតអត់?
កញ្ញា៖ ចាស។ ខ្ញុំចង់ឲ្យវិបុលជួយរើទូរទស្សន៍នោះមកដាក់ខាងនេះវិញ។
វិបុល៖ អូខេ។ មានអីទៀតអត់?
កញ្ញា៖ អស់ហើយ វិបុល។ អរគុណច្រើន។ ក្រៅពីហ្នឹងខ្ញុំធ្វើខ្លួនឯងបាន។

Expressing hunger — Dialogue 2

ម្ដាយនិងកូន
កូន៖ ម៉ាក់ មានអីញ៉ាំអត់?
ម្ដាយ៖ ឃ្លានហើយកូន? ម្ហូបកំពុងធ្វើ ចាំតិចសិនណា។
កូន៖ មានអីញ៉ាំតិចតួចសិនអត់ម៉ាក់? ហេវខ្លាំងអា៎។ កូរពោះគ្រូកៗម៉ង។
ម្ដាយ៖ ទៅមើលក្នុងទូទឹកកកមើល ប្រហែលមានផ្លែឈើខ្លះ។

Issuing a command — Cultural note

នៅប្រទេសជប៉ុន នៅពេលបញ្ជាគេ ហើយគេធ្វើតាម អ្នកបញ្ជានោះតែងតែប្រើពាក្យថា អរគុណ (ដែលគេបានធ្វើតាមការបញ្ជារបស់ខ្លួន)។ ប៉ុន្តែ នៅខ្មែរ បើអ្នកបញ្ជានោះជាមនុស្សស្និទ្ធស្នាល ដូចជាយាយតា ឪពុកម្ដាយ បងប្អូនបង្កើត ជាដើម ភាគច្រើនពួកគាត់មិនប្រើពាក្យថា អរគុណ នោះទេ។

Accepting direction — Cultural note

ចាស់ប្រើក្មេង ជារឿងធម្មតា ហើយការធ្វើតាមសំដីមនុស្សចាស់ជាសុជីវធម៌ ប៉ុន្តែពេលខ្លះ នៅពេលក្មេងនោះមិនចង់ធ្វើ គេធ្វើដែរតែដោយបញ្ចេញទឹកមុខមិនពេញចិត្ត។ ឃើញទឹកមុខបែបនោះ អ្នកប្រើអាចនឹងនិយាយថា “គ្រាន់តែប្រើប៉ុណ្ណឹងសោះ មុខឡើងក្រញូវ / មុខមើលមិនបាន”។